اهمیت کشاورزی بهعنوان تأمینکننده بخش اعظمی از نیاز غذایی کشور، تأمینکننده مواد خام صنایع کشاورزی و سهم عمدهای از صادرات غیرنفتی، بر کسی پوشیده نیست.
از طرفی کاهش مداوم عوامل تولید بخصوص منابع آبوخاک در کشور، نقش و ضرورت استفاده از فنآوریهای نوین و دانش علمی روز در جهت افزایش بهرهوری و راندمان تولید و مدیریت مصرف را بیشازپیش کرده است لیکن عوامل بالا موجب کاهش ظرفیتهای اشتغال در بخش کشاورزی بهویژه کشاورزی سنتی کشور شده است و نظام آموزشی نیروی انسانی متأثر از آن نیز بهگونهای تبیین گردیده است که تمایل قشر تحصیلکرده به اشتغال در بخش کشاورزی روزبهروز کاهش و درنتیجه ظرفیت جمعیتپذیری روستاها کاهش یافته و موج مهاجرت روستائیان به شهرها را در پی داشته است در این شرایط تنوعبخشی به ظرفیتهای اشتغال در بخش کشاورزی و ایجاد فرصتهای جدید شغلی متناسب با شرایط اقتصادی و اجتماعی بخش و حرکت به سمت کشاورزی نوین از طریق نفوذ دانش روز به عرصههای کشاورزی در سطح روستاها و شهرستانها، ضرورتی اجتنابناپذیر است. از سوی دیگر با توجه به امکانات، منابع و نیروی انسانی محدود دولت، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی تنها راه برونرفت از وضعیت موجود میباشد.
در این راستا قانونگذار با تصویب قوانین و مقررات متعدد ازجمله قانون افزایش بهرهوری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، نظام جامع دامپروری، قانون مدیریت خدمات کشوری، سیاستهای اجرایی اصل ۴۴ قانون اساسی و … زمینههای لازم جهت استفاده از ظرفیتهای مذکور را فراهم نموده است.
مقام عالی وزارت جهادکشاورزی با اتکا به قوانین موجود، “نظام صدور مجوز مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی” را در تاریخ ۹۵/۱۱/۱۹ به شماره ۳۲۷۰۹/۰۲۰ ابلاغ کرد.
در این نظام در بخش الزامات و سیاستها موارد زیر مورد تأکید قرار گرفته است.
- حمایت مدیران بخش کشاورزی اعم از دولتی و غیردولتی در جهت ایجاد، استقرار و توسعه مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی
- استفاده از روشهای علمی در انجام فعالیتهای مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی
- تلاش در جهت واگذاری حداکثری وظایف تصدیگری وزارت جهادکشاورزی به مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی
- تلاش در جهت مشارکت حداکثری فارغالتحصیلان و فعالان بخش کشاورزی در ایجاد و استقرار مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی
در ماده ۴ کلیه خدمات قابلارائه مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی شامل، برگزاری دورهها و کارگاههای آموزشی، علمی، ترویجی، فرهنگی و مهارتی، خدمات مشاورهای، فنی، اجرایی مهندسی، تجزیهوتحلیل کسبوکار، نیازسنجی، امکانسنجی و مطالعه بازار، ارزیابی اقتصادی و اجتماعی حوزههای مختلف بخش کشاورزی، تهیه گزارشهای کارشناسی مراجع و دستگاههای اجرایی، انجام تشریفات و مراحل اداری صدور پروانه و مجوز فعالیتهای واحدهای تولیدی و خدماتی بخش کشاورزی و دیگر تصدیهای و وظایف وزارت جهادکشاورزی مرتبط با سایر دستگاههای دولتی و غیردولتی و … احصاء شده و در ماده ۱۴ شرکتها و واحدهایی که قبل از ابلاغ این نظام با موضوع فعالیت مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی توسط سایر مراجع قانونی تأسیس شدهاند را موظف کرده که حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ این نظام نسبت به تطبیق شرایط و اخذ جواز از سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی اقدام نمایند ، همچنین در تبصره ماده مذکور آمده که این دسته از شرکتها و واحدها به هر دلیلی در زمان تعیینشده نسبت به تطبیق و اخذ جواز از سازمان نظام مهندسی کشاورزی اقدام ننماید، وزارت جهادکشاورزی و سایر دستگاههای دولتی مجاز به انعقاد قرارداد و ارجاع کارهای دولتی به آنها نمیباشند.
سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی بهعنوان بزرگترین تشکل تخصصی غیردولتی بخش کشاورزی، با بهرهگیری از ظرفیت خیل عظیم اعضای خود متشکل از دانشآموختگان کشاورزی، متخصصین دانشگاهی، کارشناسان اجرایی، مهندسان و نیروهای اجرایی خبره، با پراکنش در سطح روستا، شهرستان و استان اقدام به ایجاد ساختار و تنظیم شیوهنامههای اجرایی آن کرده و در نامه شماره ۹۶/۲۸۸۶/س/ن مورخ ۲۴/۷/۹۶ نحوه اجرای نظام صدور مجوز مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی و طی نامه شماره ۹۶/۳۸۷۶/س/ن مورخ ۶/۱۰/۹۶ موارد اصلاحی و تکمیلی آن را به استانها ابلاغ نمود.
اشخاص حقیقی و حقوقی با معرفی نیروی انسانی متخصص، میتوانند با مراجعه به سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان و ارائه مدارک و تضامین موردنیاز، درخواست تأسیس مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی کرده و بسته به رتبه و صلاحیت خود نسبت به ارائه خدمات در حوزههای مختلف کشاورزی اقدام نمایند.
سیاست سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی در کل کشور راهاندازی، هدایت، حمایت و نظارت بر عملکرد این مراکز میباشد، تا با تنوعبخشی به ظرفیتهای اشتغال در بخش کشاورزی و توسعه اشتغال پایدار در این بخش، زمینه ایجاد فرصتهای شغلی جدید، افزایش ضریب نفوذ دانش، ارتقاء بهرهوری و توسعه پایدار بخش کشاورزی را فراهم کنند.
انجام تشریفات اداری صدور مجوزها و پروانههای واحدهای تولیدی و خدماتی بخش کشاورزی که تاکنون توسط نمایندگان شهرستانی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان صورت میپذیرد به این مراکز واگذار خواهد شد و نمایندگان شهرستانی بایستی در قالب این مراکز تطبیق شرایط داده و فعالیت نمایند.
بر اساس برآورد صورت گرفته پیشبینی میشود ظرفیت تأسیس بیش از ۳۰۰۰ مرکز خدمات کشاورزی غیردولتی در کل کشور وجود دارد و برنامه این سازمان در فاز اول تشکیل ۶۰۰ مرکز خدمات کشاورزی غیردولتی میباشد.
مفاد ابلاغیه نظام صدور مجوز مراکز خدمات کشاورزی غیردولتی، ظرفیت بسیار مناسبی در جهت حمایت و توسعه این مراکز دارد و در صورت اجرای آن باعث ایجاد اشتغال پایدار و شکوفایی و رونق اقتصادی این مراکز خواهد شد.
این سازمان با رایزنی و تشکیل جلسات مختلف در سطح وزارت جهادکشاورزی در سال جاری و سال آینده تمامی تلاش خود را در جهت فراهم نمودن شرایط اجرایی شدن کلیه مفاد ابلاغیه مذکور، از طریق اطلاعرسانی و همراه نمودن مدیران و مسئولین بخش کشاورزی مینماید.
تاکنون استانهای سمنان، تهران و جنوب کرمان جزو استانهای پیشرو در صدور مجوز تأسیس مراکز فوق بودند و درخواستهای زیادی از سایر استانها برای تأسیس این مراکز در دست بررسی و اقدام میباشد.
لازم به ذکر است در سال جدید انجام کلیه امور تشریفات اداری و وظایف و تصدیهای واگذارشده به این سازمان تنها از طریق این مراکز صورت خواهد پذیرفت.
انتظار میرود استانهای دیگر نیز بهصورت فعال و با جدیت و اهتمام نسبت به هدایت و ایجاد زمینههای تشکیل این مراکز اقدام نمایند و این شبکه بهعنوان بازوان افزایش بهرهوری و مهندسی شدن فرآیند تولید در خدمت کشاورزان و بهرهبرداران بخش قرار گیرد.